شرکت آب و فاضلاب استان تهران از قابلیت واگذاری ۸۰میلیون متر مکعب پساب در سال به بخش کشاورزی و برای مصارف آبیاری فضای سبز توسط دو تصفیه خانه فاضلاب جنوب و غرب در شهر تهران خبر داده است.

بنا بر اعلام این شرکت این حجم از پساب معادل آب مورد نیاز سالانه فضای سبزی با مساحت بیش از ۱۰هزار هکتار است. مطابق اصل پنجاهم قانون اساسی، حفاظت محیط زیست وظیفه عمومی تلقی میشود و فعالیت هایی که با آلودگی و تخریب محیط زیست ارتباط پیدا کند، ممنوع است؛ بنابراین تخلیه فاضلاب به محیط به عنوان یک منبع آلاینده و از سوی دیگر برنامه ریزی برای بهره برداری از آن یکی از موضوعات مرتبط با اصل پنجاهم قانون اساسی به شمار میآید.
تغییر اقلیم و تقاضای بیشتر آب به خاطر رشد سریع شهرنشینی موجب کمبود منابع آب در کشورمان ایران به ویژه تهران شده است.
نباید فراموش کرد که بحران آب ریشهای طولانی در کشور دارد. حفر قنات و ساختن آب انبارهای مختلف و متعدد در شهرهای ایران نشان از آن است که ایرانیان همواره در طول تاریخ با دغدغه دستیابی به آب روبرو بوده اند.
این وضعیت در سالهای اخیر به دلیل وقوع پدیده خشکسالی حادتر شده است؛ بنابراین استفاده از آبهای نامتعارف (پساب) رو به افزایش و امری ضروری است.
بنا به گفته قاسم تقیزاده خامسی معاون آب و آبفای وزیر نیرو، فضای سبز شهر تهران حدود ۱۸۰میلیون مترمکعب آب مصرف میکند که ۹۰درصد آن از محل ۴۰۰حلقه چاهی است که در اختیار شهرداری تهران است.
بر همین اساس چندی پیش در چارچوب اجرای مفاد ماده ۲۲قانون هوای پاک و با هدف صیانت از منابع آبهای زیرزمینی و آب شرب، تفاهمنامه همکاری میان وزارت نیرو و شهرداری تهران امضا شد که بر اساس آن فضای سبز پایتخت از این پس با پساب تصفیه شده در تصفیهخانه های فاضلاب این شهر آبیاری شود.
مطابق این تفاهم نامه میزان استفاده از منابع آبهای زیرزمینی برای آبیاری فضای سبز در تهران تا سال ۱۴۱۰به میزان قابل توجهی کاهش مییابد و منبع اصلی تأمین آبیاری تهران پساب تصفیه خانه ها خواهد بود.
کشورهای توسعه یافته با وجود آمار بارندگی بالا، توجه ویژهای به سامانه بازچرخانی آب دارند که خود راهی برای گریز از شرایط کم آبی و خشکسالی است.

تصفیه و بازچرخانی فاضلاب در محل مصرف میتواند به عنوان گزینه کم هزینه تر و سریعتر از تصفیهخانه های مرکزی مورد استفاده قرار گیرد تا آب منازل به تعداد استانداردهای مجاز بازچرخانی و مورد استفاده قرار گیرد.
طبق گفته های معاون آب و آبفای وزیر نیرو تا پیش از این تفاهم نامه کمتر از چهار درصد از پساب برای آبیاری فضای سبز شهر تهران استفاده میشد.
شاهبیت این تفاهمنامه حفظ منابع آبهای زیرزمینی و استفاده از پساب، مانند دیگر نقاط جهان است و به جای ۲۱۸میلیون متر مکعب در افق ۱۴۰۰فقط ۸۰میلیون برداشت میشود که این هم قابل کاهش است.
شهر تهران دارای ۹ واحد تصفیه خانه فاضلاب شامل تصفیه خانه های فاضلاب شهید محلاتی، زرگنده، صاحبقرانیه، قیطریه، اکباتان،شهرک غرب، جنوب تهران (دو واحد) و فیروز بهرام است. این تصفیهخانه ها در مجموع ۲۲۵میلیون مترمکعب در سال پساب تولید میکنند.

هم چنین پساب حاصل از تصفیهخانه فاضلاب جنوب تهران پس از تخلیه به کانال ورامین به شبکه آبیاری دشت ورامین منتقل میشود و برای آبیاری حدود ۹۰هزار هکتار زمین مورد استفاده قرار میگیرد. لجن تولیدی در تصفیه خانه میتواند در ۶۰۰۰هکتار
زمین کشاورزی به عنوان کود مورد استفاده قرار گیرد.
پساب که زمانی به عنوان یک منبع آلودگی تلقی میشد، هم اکنون در جهان به عنوان یک منبع جدید تأمین آب مطرح میشود.با توجه به ماهیت دوگانه پساب، بازیافت آن به عنوان یکی از راهکارها و فرصت های کلیدی برای بهبود وضعیت آبی شهرها مطرح میشود که از آلودگی منابع آب و در نتیجه تنزل کیفی آن جلوگیری میکند و از سوی دیگر با عرضه منابع جدید تأمین آب، میتواند زمینه ساز تأمین نیازهای آبی در بخشهای مختلف به ویژه در بخش کشاورزی شود.