لجن فاضلاب شهری، یک محصول جانبی فرایند تصفیه است که دفع مستقیم آن می‌تواند خطرات جدی و جبران‌ناپذیر زیست‌محیطی ایجاد کند.

اخیراً برخی از محققین دانشگاه فردوسی مشهد موفق شدند با استفاده از لجن خشک فاضلاب شهری و سایر مواد مرسوم، نوعی سیمان زیست‌سازگار تولید کنند و خواص فیزیکی، شیمیایی و مکانیکی آن را مورد بررسی قرار دهند.

لجن فاضلاب شهری، یک محصول جانبی فرایند تصفیه فاضلاب است که به‌علت وجود مقدار زیادی پاتوژن، فلزات سنگین و مواد آلاینده ناپایدار در آن، دفع مستقیم لجن موجب مشکلات حاد زیست‌محیطی می‌شود.

بنابراین یافتن راه‌های جایگزین در خصوص دفع این لجن ضروری و مهم می‌باشد. برای مثال وجود مواد مغذی مانند نیتروژن و فسفر در لجن فاضلاب، می‌تواند این ماده را به یک کود بیولوژیکی در کشاورزی تبدیل کند؛

اما با این حال، مسائل زیست‌محیطی، وجود استانداردها و قوانین سخت‌گیرانه باعث محدودیت استفاده از آن به‌عنوان کود شده است. همچنین حضور عناصر معدنی مانند سیلیسیم، آلومینیوم و آهن در ترکیب شیمیایی لجن فاضلاب شهری، امکان استفاده از این ماده در تولید سیمان را فراهم می‌کند.

این پژوهش توسط خانم فهیمه رضایی و سایر همکارانشان بهمنظور بررسی اثر استفاده از لجن خشک فاضلاب شهری به‌عنوان یکی از مواد خام مورد استفاده در تولید سیمان و ارزیابی خصوصیات مکانیکی و دوام سیمان زیست‌محیطی انجام شده که نتایج آن در قالب یک مقاله علمی بین‌المللی منتشر گردیده است.

در این مطالعه، برخی از ویژگی‌های شیمیایی، فیزیکی و مکانیکی پنج نمونه سیمان با نسبت‌های مختلف صفر (به‌عنوان نمونه شاهد)، ۵، ۷٫۵، ۱۰ و ۱۵ درصد لجن خشک مورد بررسی قرار گرفته است.

مطابق نتایج به‌دست آمده، وزن مخصوص و درجه نرمی دانه (fineness) نمونه‌های حاوی لجن بهترتیب کمتر و بیشتر از نمونه شاهد بوده و همچنین زمان گیرش اولیه و نهایی سیمان با افزایش میزان لجن خشک فاضلاب، افزایش یافته است.

علاوه‌بر این، با افزایش میزان لجن خشک فاضلاب، قوام نرمال، سیالیت و میزان انبساط حجم نمونه‌ها افزایش یافته و همچنین برای تمام نمونه‌ها، مقاومت‌ فشاری و خمشی نسبت به نمونه شاهد، قابل مقایسه بوده است.

با توجه به نتایج این تحقیق و مطابق ادعای این محققین، استفاده از لجن خشک فاضلاب شهری در تولید سیمان، می‌تواند علاوه بر رفع مشکلات زیست‌محیطی دفع این لجن، ارزش افزوده بالایی در چرخه تصفیه فاضلاب نیز ایجاد کند. 

 

منبع : زیست فن