کیفیت آب در دامداری ها

مشکلات ناشی از کیفیت نامناسب آب چاه ها و چشمه ها به ویژه در زمانی که مدیریت محیطی ضعیف باشد، دیده می شود . گاهی این منابع آبی دارای فاضلاب های صنعتی، شیردوشی یا تانک های سپتیک می باشند. از آنجا که گاوهای پر شیر ممکن است روزانه ۹۰ تا ۱۴۰ لیتر آب مصرف کنند، نسبت به کیفیت آب حساس تر هستند. اگر گاوها از آب برکه استفاده می کنند بیشتر در معرض خطرات بیماری های باکتریایی قرار خواهند گرفت.
توجه به این نکته ضروری است که آب مورد استفاده در شیر دوشی برای شستشوی دستگاه پستانها باید حتماً عاری از کلیفرم میکروبی باشد. همچنین اگر گاوها از آب آلوده استفاده کنند، تولید شیر کاهش پیدا کرده و احتمال بروز کتوز و اسهال مزمن افزایش می یابد. توصیه می شود آبخوری ها حداقل هفته ای دو مرتبه تمیز شوند.
پنج نکته زیر را در هنگام ارزیابی کیفیت آب باید در نظر گرفت:

⦁ بو و مزه آب
⦁ خواص فیزیکی و شیمیائی آب
⦁ وجود مواد سمّی
⦁ غلظت مواد معدنی
⦁ آلودگی میکروبی (مانند باکتری ها، پروتوزوآها و ویروس ها)

 

کیفیت شیمیایی آب :
آب هایی که میزان سولفات و منیزیوم بالایی دارند، باعث بروز اسهال شده و احتیاجات روزانه بدن به سلنیوم، ویتامین E و مس را افزایش می دهند. آب هایی که آهن بالایی دارند، نیاز روزانه گاوهای شیری به مس را افزایش می دهند.
اگر آب گاوداری تا حدی اسیدی باشد (PH کمتر از ۵/۵) ممکن است اسیدوز خفیف با نشانه های زیر بوجود آید :

⦁ کاهش تولید شیر
⦁ کاهش افزایش وزن روزانه
⦁ شیوع بیماری های متابولیک و عفونی
⦁ افزایش میزان حذف
⦁ کاهش درصد چربی شیر
⦁ مشکلات از غذا افتادگی
⦁ افزایش درصد ناباروری در گله

 

منابع آبی قلیایی (PH بیش از ۵/۸) ممکن است آلکالوز خفیف با نشانه های زیر را بوجود آورد :

⦁ کمبود ویتامین B و اسیدهای آمینه
⦁ برخی از علایم شبیه اسیدوز خفیف

در این هنگام اگر جیره حاوی یونجه بافر و مواد معدنی بالایی باشد، آلکالوز تشدید می شود.
سطوح بیش از ۱۰۰ الی ۱۵۰ ppm نیترات (NO3) در آب بواسطه رشد تلیسه ها می تواند مشکلات تولید مثلی در گاوهای بالغ بوجود آورد. البته تاثیر نیترات در کاهش تولید شیر دیده نشده است. علایم مسمومیت با نیترات شامل ناباروری، محدودیت افزایش وزن، سقط، بیماریهای تنفسی و حتی مرگ است. میزان ۱۲۵ ppm منیزیوم و ۲۵۰ ppm سولفات باعث روانی و شل شدگی مدفوع در دام می گردد.

 

کیفیت میکروبی آب :

آلودگی باکتریائی آب را معمولاً در آزمایشگاه با کشت آب و مشاهده هر گونه رشد باکتری اندازه گیری می کنند. سپس تعداد کلنی هائی را که رشد کرده اند شمرده و تعداد باکتری در هر ۱۰۰ میلی لیتر آب را گزارش می کنند. اگر در هر ۱۰۰ میلی لیتر یک عدد کلیفرم مشاهده شود می تواند سبب اسهال در گوساله ها گردد. درگاو های بالغ، شمارش های ۱۵ الی ۲۰ عدد میکروب در هر ۱۰۰ میلی لیتر می تواند سبب اسهال شده و گاوها ممکن است از خوردن غذا امتناع کنند. نتایج مثبت برای کلیفرم هائی که منشأ مدفوعی دارند (مقدار آن باید صفر باشد) نشان دهنده آلودگی آب بوده و باید مورد بررسی و اصلاح قرار گیرد.
آبی که گوساله ها مصرف می کنند باید فاقد انواع باکتری های بیماریزا بوده و میزان کلیفرم باکتریایی در آب مصرفی گاوهای بالغ باید کمتر از ۱۰ عدد در هر ۱۰۰ میلی لیتر باشد در همین راستا نظافت مرتب و منظم آبخوری ها ضروری می باشد.

منبع : مقالات تخصصی شرکت فن آوری آب ثمین